Ostatnio w kancelarii radcy prawnego w Wągrowcu rozpatrywany był kazus małżonka, wobec którego złożono pozew o rozwód z jego wyłącznej winy. W pozwie został złożony wniosek o zasądzenie alimentów na rzecz żony. Małżonek, wobec którego złożono pozew nie wypierał się winy, ale nie mógł się zgodzić z roszczeniem żony o alimenty.
Czy w takim razie orzeczenie wobec małżonka wyłącznej winy jest równoznaczne z zasądzeniem przez Sąd alimentów na rzecz małżonka niewinnego?
Odpowiedź w tym zakresie powinna być przecząca, nie zawsze bowiem orzeczenie wyłącznej winny powinno być łączone z uwzględnieniem przez Sąd roszczenia małżonka niewinnego o alimenty.
Jak wiemy, orzeczenie alimentów od małżonka wyłącznie winnego rodzi daleko idące konsekwencje prawne. Przede wszystkim, należy pamiętać, że zgodnie z art. 60 § 3 krio obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w takim przypadku dopiero w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Takie alimenty mogą mieć charakter dożywotni. Żeby temu zapobiec, musimy udowodnić w szczególności przed Sądem, że małżonek ubiegający się o alimenty nie wykazał przesłanek wynikających z art. 60 § 2 krio.
Zgodnie z przywołanym przepisem, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Przesłankami pozytywnymi uzyskania alimentów od małżonka wyłącznie winnego rozkładowi pożycia są:
- istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego w wyniku rozwodu
- wysokość usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, przy czym ta okoliczność jest pochodną uznania przez Sąd, że do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego w wyniku rozwodu w ogóle doszło.
Zadaniem małżonka wyłącznie winnego rozkładowi pożycia jest udowodnienie, że rozwód nie jest przyczyną pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Dodatkowo, małżonek wyłącznie winny może argumentować przed Sądem, że sytuacja materialna małżonka niewinnego jest od lat stała i nie ulega zmianie. W takiej sytuacji definitywnie nie można mówić o pogorszeniu się sytuacji materialnej małżonka niewinnego w wyniku rozwodu.
Opierając się na analizie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wskazać należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 marca 2010 r., I ACa 11/10, „nie oznacza to jednak, iż w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie powód powinien przeznaczać osiągany przez siebie dochód na zaspokojenie potrzeb pozwanej, jak to podnosi apelująca. Nie wymaga motywowania, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Współzależność między usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego a możliwościami zarobkowymi zobowiązanego wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby powinny być zaspokajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowego zobowiązanego. Sąd Okręgowy rozwiązując przez rozwód z winy powoda małżeństwo stron oddalił żądanie pozwanej o podwyższenie alimentów. Zwrócił uwagę Sąd I instancji, że obecnie powódka winna była wykazać, że jej sytuacja uległa istotnemu pogorszeniu na skutek rozwodu. Zdaniem Sądu Okręgowego taka okoliczność nie wystąpiła. Pozwana bowiem nadal ma prawo do egzekwowania od powoda alimentów w kwocie po 300 zł miesięcznie, otrzymuje rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, nadto uzyskuje dodatkowe dochody z tytułu prowadzonych usług kosmetycznych”.
W sprawie o zasądzenie alimentów na rzecz małżonka niewinnego od małżonka wyłącznie winnego pamiętać należy, że obowiązek alimentacyjny małżonka niewinnego jest uzależniony także od jego usprawiedliwionych potrzeb.
Dodatkowo, rozwód pociągnąć musi za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionego, jeśli ten występuje z roszczeniem o alimenty. Przepis art. 60 § 2 k.r.o. nie wspomina natomiast nic o możliwościach zobowiązanego. Wskazuje jednak, że zakres świadczeń zobowiązanego musi być „odpowiedni" w stosunku do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Gdy zaistnieją powyższe przesłanki, sąd może, ale nie musi, zasądzić alimenty na podstawie przepisu art. 60 § 2 k.r.o. (por. wyrok SN z dnia 15 lutego 2001 r., II CKN 391/00, LEX nr 52629).
W tym miejscu warto również przytoczyć treść wyroku SN z dnia 14 lutego 2001 r., I CKN 1341/00, LEX nr 52433, w którym wskazano, że: „Dorosły, sprawny życiowo i zdrowotnie człowiek powinien w pierwszym rzędzie starać się wykorzystać własne możliwości samodzielnego utrzymania się, a dopiero potem liczyć na pomoc alimentacyjną".
Na koniec jako radca prawny od lat zajmujący się sprawami rozwodowymi dodam, że w omawianej sytuacji zasadności roszczenie o alimenty od małżonka wyłącznie winnego nie można tracić ze wzroku sytuacji materialnej i życiowej tego małżonka. Jeśli przykładowo małżonek wyłącznie winny jest przewlekle schorowany, ma ciężką chorobę i otrzymuje np. rentę z tytułu niezdolności do pracy, to okoliczność ta może wykluczać – zgodnie z zasadą słuszności w rozstrzyganiu Sądu – możliwość skutecznego dochodzenia alimentów od małżonka niewinnego, który kest zdrowy i ma możliwości zarobkowania bądź podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych.
Jeśli mają Państwo pytania odnośnie spraw rozwodowych podobnego typu i zamieszkujecie Państwo w Wągrowcu bądź w okolicach, zapraszam do kontaktu pod numerem tel.: 690 539 512. Nasza kancelaria w Wągrowcu, a także oddział w Chodzieży zajmują się prowadzeniem spraw rozwodowych o różnej specyfice i złożoności.
